18 παιδικά βιβλία για την αξία της διαφορετικότητας

Βγαίνοντας από την καραντίνα, είχα κρυμμένη την ελπίδα ότι ο κόσμος αυτός άλλαξε, ήρθε πιο κοντά, παρά τις αποστάσεις. Όμως μετά, ο θάνατος του George Floyd στην Αμερική και το τεράστιο κύμα αγανάκτησης που προκάλεσε, με έκανε να αναθεωρήσω. Θα γυρίσω πάλι στα βιβλία. Όπως μου έλεγε μια διαδικτυακή φίλη, έχει μεγάλη σημασία τι βάζεις στο μυαλό ενός τρίχρονου. Θα αποτελέσει την μαγιά για το μέλλον. Δεν δυσκολεύτηκα να φτιάξω αυτή τη λίστα. Υπάρχουν πάρα πολλά βιβλία εκεί έξω, σε βιβλιοπωλεία, δημοτικές βιβλιοθήκες και φιλικά σπίτια.

Συμπεριέλαβα βιβλία για παιδιά (από νήπια έως 12 χρονών) και για εφήβους. Πρόκειται για βιβλία για τον ρατσισμό, για το πως να είσαι αντιρατσιστής, αλλά και βιβλία για το πως να είναι να σε κάνουν να νιώθεις ότι είσαι διαφορετικός ή να σε καλωσορίζουν με αγάπη, και το πόσο σημαντικό είναι να αγαπάς τον ίδιο σου τον εαυτό. Βιβλία για Αφροαμερικανούς που έχουν μείνει στην ιστορία και δίνουν λαμπρό παράδειγμα σε όλους μας. Και ένα βιβλίο για την Aretha Franklin. Να το διαβάσετε ακούγοντας την να τραγουδά.

Όλα τα links για αγορά βρίσκονται στους τίτλους των βιβλίων.

O φάλτσος νάνος, της Ράνιας Μπουμπουρή, εκδ. Μεταίχμιο: Στον κόσμο των τραγουδιστών ζούνε γίγαντες βαρύτονοι και καλικάντζαροι τενόροι, νεράιδες υψίφωνες και μάγισσες της μοντέρνας μουσικής. Κι όλοι τους τραγουδάνε με κέφι και με μπρίο. Ένας μόνο, ένας νάνος φάλτσος, δεν τολμάει να ανοίξει το στόμα του, γιατί ντρέπεται πολύ. Ώσπου ψάχνοντας… ψάχνοντας… βρίσκει επιτέλους κάποιους που εκτιμούν το τραγούδι του – και τη φωνή του. Μια γλυκιά και καθόλου «φάλτσα» ιστορία για την αισιοδοξία. Για την υπομονή και την επιμονή του μικρού τραγουδιστή να χαρεί με τον τρόπο του, με τη δική του φωνή, τη ζωή.

Ο λύκος Ζαχαρίας θέλει ν’ αλλάξει χρώμα, της Orianne Lallemand, εκδ. Μεταίχμιο: Σήμερα το πρωί ο λύκος Ζαχαρίας είναι κακόκεφος. Δεν του αρέσει πια το χρώμα του και θέλει να το αλλάξει! Όμως δε θα είναι τόσο εύκολο όσο νομίζει… Ένα βιβλίο για αποδεχθείς τον εαυτό σου.

Ο Έλμερ και το ουράνιο τόξο, του David McKee, εκδ. Πατάκη: Ο Έλμερ, ο αγαπημένος παρδαλός ελέφαντας των παιδιών, είναι πολύ λυπημένος. Το ουράνιο τόξο έχασε τα χρώματά του. Θέλει να βοηθήσει, αλλά τι θα συμβεί σε αυτόν αν δώσει στο ουράνιο τόξο τα χρώματά του; Θα τα χάσει για πάντα; Μια όμορφη ιστορία για τη χαρά να μοιράζεσαι και να προσφέρεις.

Το κάτι άλλο, της Kathryn Cave, εκδ. Πατάκη: «Δεν ανήκεις εδώ. Δεν είσαι σαν κι εμάς. Είσαι κάτι άλλο». «Το Κάτι Άλλο» προσπαθεί με κάθε τρόπο να μοιάσει με τους άλλους. Αλλά, ό,τι κι αν κάνει, το μόνο που καταφέρνει είναι να δείξει πόσο διαφέρει από αυτούς. Τότε εμφανίζεται το Κατιτί και του ζητάει να γίνουν φίλοι. Αλλά «Το Κάτι Άλλο» δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι το Κατιτί τού μοιάζει σε κάτι. Η ιστορία της Κάθριν Κέιβ, καυστικά απλή, αλλά τόσο αληθινή, ζωντανεύει με υπέροχο τρόπο μέσα από τα σκίτσα του Κρις Ρίντελ.

Το γαϊτανάκι (νέα έκδοση), της Ζωρζ Σαρρή, εκδ. Πατάκη: Αν όλα τα παιδιά της Γης πιάναν γερά τα χέρια, κορίτσια, αγόρια στη σειρά και στήνανε χορό, ο κύκλος θα γινότανε πολύ πολύ μεγάλος κι ολόκληρη τη Γη μας θ’ αγκάλιαζε, θαρρώ.

Η απίστευτη κούρσα της Φατίμα Μπραΐμι, του Jürgen Banscherus, εκδ. Μεταίχμιο: Ο Γιάκομπ έχει περίεργη σχέση με τους αριθμούς και τα νούμερα, ξέρει απέξω λίστες ολόκληρες με τις επιδόσεις των αθλητών στον στίβο. Για τους συμμαθητές του, βέβαια, είναι «τρελάρας». Η Φατίμα είναι καινούρια στην τάξη. Είναι από την Αλγερία και με το μακρύ φουστάνι της και το μαντίλι στο κεφάλι… είναι λιγάκι παράξενη.

Ο Ναβίντ δεν ήρθε για διακοπές, του Πάνου Χριστοδόλου, εκδ. Κέδρος: Στο σχολείο του Άλκη ήρθε ένας καινούριος μαθητής που δεν κατάγεται από την Ελλάδα. Λέγεται Ναβίντ και έφτασε εδώ με τη μητέρα του, έπειτα από ένα μεγάλο και επικίνδυνο ταξίδι. Τι ήρθε όμως να κάνει στην Ελλάδα και πού βρίσκεται ο μπαμπάς του; Σίγουρα δεν ήρθε για διακοπές, γιατί, αν ήταν έτσι, δε θα γραφόταν στο σχολείο, θα πήγαινε στα νησιά. Άλλωστε, δεν έχουν σχολεία στη χώρα του;

Ο φίλος μου ο Τζιμ, της Kitty Crowther, εκδ. Μάρτης: Το κλασικό πλέον βιβλίο της Kitty Crowther (Ο μαύρος κότσυφας και ο άσπρος γλάρος, όπως κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τους Σύγχρονους Ορίζοντες), που την καθιέρωσε στη συνείδηση του αναγνωστικού κοινού και έθιξε το ζήτημα της διαφορετικότητας και της αποδοχής, κυκλοφορεί ξανά στα ελληνικά σε αναθεωρημένη έκδοση και νέα μετάφραση, πιστή στο πρωτότυπο, της Μυρσίνης Γκανά.

Το απέναντι νησί, της Ελένη Γεωργοστάθη, εκδ. Ψυχογιός: H μύτη μου είναι μεγάλη. Μεγάλη και στραβή. Τα παιδιά στο νηπιαγωγείο με φωνάζουνε Μυτόγκα, μα η δασκάλα τα μαλώνει: «Σημασία δεν έχει η εξωτερική εμφάνιση», τους λέει. «Το σπουδαίο είναι να έχεις ωραία αισθήματα». Έτσι κι εγώ το αποφάσισα: θα έχω ωραία αισθήματα. Γιατί τότε όλοι θα θαυμάζουνε τα αισθήματά μου και δε θα βλέπουνε τη μύτη μου…

Ενάντια στις διακρίσεις, μικρές σπουδαίες πράξεις, του Φρανθίσκο Ιόρκα, εκδ. Μέλισσα: Εδώ παρουσιάζονται ιστορίες ανθρώπων όπως η Ρόζα Παρκς, η Μαλάλα Γιουσαφζάι, ο Φίρας Μάραφι… που αγωνίστηκαν για τα δικαιώματά τους πιστεύοντας βαθιά πως όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι. Το βιβλίο αυτό σκοπό έχει να εξοικειώσει τα παιδιά με αξίες όπως η ανοχή, η δικαιοσύνη, η αρμονική συμβίωση, η αποδοχή της διαφορετικότητας, ενθαρρύνοντάς τα με παραδείγματα να γίνουν και αυτά πρωταγωνιστές της ιστορίας που ζουν.

Εγώ είμαι Εγώ… και μου αρέσω!, της Κατερίνας Χριστογέρου, εκδ. Μεταίχμιο: 101 δραστηριότητες για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του παιδιού. Ένα πρωτότυπο βιβλίο με φύλλα δραστηριοτήτων που βοηθά το παιδί να γνωρίσει τον εαυτό του, να κατανοήσει τη μοναδικότητά του και να αισθανθεί ότι είναι σημαντική προσωπικότητα. Οι δραστηριότητες είναι εξελικτικά δομημένες ώστε το παιδί περνώντας από διάφορα στάδια/ενότητες (Η προσωπικότητά μου, Τα συναισθήματά μου, Το σώμα μου, Εγώ και οι άλλοι) να προσεγγίζει τα ατομικά του χαρακτηριστικά, να τα αποδέχεται και να εκτιμά τον εαυτό του.Χάρη στην αυτοεκτίμηση, η οποία αποτελεί πηγή χαράς και αισιοδοξίας, καταφέρνει να αγαπήσει τον εαυτό του και τους συνανθρώπους του.

Ζαχρά και Νικόλας, της Σοφίας Πανίδου, εκδ. Παπαδόπουλος: Στη μια σελίδα ειρήνη, στην άλλη πόλεμος. Δύο παιδιά αντικριστά. Δύο ζωές με λόγια κοινά. Δύο δρόμοι παράλληλοι…που θα τα οδηγήσουν κοντά.